Świat Łemków runął pod koniec kwietnia 1947 roku. Decyzją ówczesnych władz komunistycznych deportowano około 140 tysięcy mieszkańców osób wyznania grekokatolickiego i prawosławnego.
Dwie godziny na spakowanie się i opuszczenie domów. Niewiele można było zabrać. Oprócz pozostawionego mienia zostały zabudowania oraz część zwierząt hodowlanych.
Opustoszało kilkadziesiąt wsi województw: rzeszowskiego, lubelskiego i krakowskiego. Obok pustych chat puste pozostały świątynie – cerkwie.
Drewniane cerkwie łemkowskie rozsiane na zboczach Beskidu Niskiego będąc świadectwem utraconej różnorodności i bogactwa polskiego krajobrazu kulturowego są jednocześnie pamiątka wiary, upodobań estetycznych i umiejętności Łemków.
Cerkiew łemkowska
Charakterystyczne dla wszystkich tych świątyń jest niezwykle harmonijne i piękne wkomponowanie ich brył w otaczającą przyrodę: na niewielkim wzniesieniu albo też na tarasie stromego zbocza. Wraz z cmentarzami przycerkiewnymi otaczane były ogrodzeniami z bali ułożonych na zrąb, a często z kamieni spojonych gliną, krytymi gontowym daszkiem i z wejściem-bramką zwieńczoną krzyżem.
Cerkwie te są trójdzielne, zgodnie bowiem z kanonem architektury cerkiewnej świątynie mają być przypomnieniem wszechświata, w którym jest miejsce:
– dla Boga – prezbiterium,
– dla ludzi, którzy do niego dążą – nawa
– oraz miejsce dla błądzących, grzesznych i kobiet „nieczystych” – babiniec.
Nawy, prezbiteria, a często i babińce zamknięte są zwieńczeniami o formie namiotowej, uskokowo łamanej (odpowiednik kopuły w murowanym budownictwie cerkiewnym).
Łemkowie wznosili swe świątynie z bali drewnianych – z jodły, sosny, świerku, rzadziej z modrzewia. Aż po drugą połowę XIX wieku połacie dachów „kopuł”, wszelkie zadaszenia, zręby cerkwi i wieży poobijano gontem.
Każda cerkiew posiada IKONOSTAS. Jest to ściana oddzielająca prezbiterium od nawy. Cała powierzchnię pokrywają ikony ułożone w ściśle określonym porządku i bardzo bogatym programie.
Najstarsze z istniejących dzisiaj cerkwi łemkowskich pochodzą z XVII wieku (Powroźnik, Owczary). W granicach państwa polskiego zachowało się zaledwie 69 cerkwi łemkowskich, co stanowi około połowę ich pierwotnej ilości. Przyczyniły się do tego dwie kolejne wojny światowe, a potem wysiedlenie Łemków w ramach akcji „Wisła” z ich pradawnych siedzib na zachodnie rubieże Polski i wreszcie lata prawnego niebytu kościoła grekokatolickiego.
Wystawa.
Fotografie pochodzą z cerkwi łemkowskich położonych w małopolskiej części Karpat. Mamy tu kilka perełek wspaniałej architektury drewnianej, a w tym trzech cerkwi, które znalazły się na liście Światowego Dziedzictwa UNESCO:
cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku,
cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach,
cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu,
Ponadto mamy fotografie z:
cerkiew Wniebowstąpienia Pańskiego w Gładyszowie
cerkiew Świętych Kosmy i Damiana w Piorunce
cerkiew pw. Św. Równego Apostołom Księcia Włodzimierza Wielkiego w Krynicy
cerkiew Greckokatolicka p.w. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Krynicy
Mieczysław Nowak związany z małopolskim oraz świętokrzyskim środowiskiem fotograficznym, mieszka i tworzy w Myślenicach – fotografuje od lat dziecięcych, począwszy od fotografii pejzażowej ziemi sandomierskiej. Miejsce szczególne w jego twórczości zajmuje fotografia krajoznawcza, fotografia pejzażowa, fotografia przyrodnicza, fotografia reportażowa.
Mieczysław Nowak jest autorem i współautorem wielu wystaw fotograficznych; indywidualnych, zbiorowych oraz poplenerowych. Jego fotografie były wielokrotnie prezentowane na licznych wystawach pokonkursowych, na których otrzymywały wiele akceptacji, nagród, wyróżnień, dyplomów, listów gratulacyjnych. Był organizatorem, współorganizatorem i kuratorem wielu wystaw fotograficznych – m.in. (w latach 2005–2013) – w galerii Pod Belką. Był organizatorem i współorganizatorem wielu lokalnych oraz ogólnopolskich konkursów fotograficznych, warsztatów fotograficznych oraz plenerów fotograficznych. Uczestniczył w wielu plenerach fotograficznych w Polsce i za granicą (m.in. w Czechach, na Litwie, Słowacji, Ukrainie, we Włoszech). Uczestniczy w pracach jury, w konkursach fotograficznych.
Mieczysław Nowak w 2014 roku został przyjęty w poczet członków rzeczywistych Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej Stowarzyszenia Twórców. W 2018 roku – za twórczość artystyczną i działalność na rzecz fotografii – został uhonorowany Nagrodą Starosty Myślenickiego oraz Nagrodą Burmistrza Miasta i Gminy Myślenice.
W 2018 roku został uhonorowany Medalem „Za Zasługi dla Fotografii Polskiej” – odznaczeniem przyznawanym przez Kapitułę Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej Stowarzyszenia Twórców – w 100. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. W 2020 odznaczony Brązowym Medalem „Za Fotograficzną Twórczość” – odznaczeniem ustanowionym przez Zarząd i przyznawanym przez Kapitułę Fotoklubu Rzeczypospolitej Polskiej Stowarzyszenia Twórców, w odniesieniu do obchodów 25-lecia powstania Fotoklubu RP.